Τι είναι η Ελληνική Αναγεννησιακή Αρχιτεκτονική;

Η Ελληνική Αναγέννηση είναι ένα στυλ αρχιτεκτονικής εμπνευσμένο από τη συμμετρία, την αναλογία, την απλότητα και την κομψότητα των αρχαίων ελληνικών ναών του 5ου αιώνα π.Χ. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ελληνική Αναγέννηση έφτασε στο απόγειο της δημοτικότητάς της από το 1825 έως το 1860, που ήταν η αρχή του Εμφυλίου Πολέμου. Έγινε το πρώτο κυρίαρχο εθνικό στυλ αρχιτεκτονικής στις ΗΠΑ, καθώς εξαπλώθηκε από την Ανατολική Ακτή σε όλη τη χώρα μέχρι τη Δυτική Ακτή.

Ενώ και τα δύο στυλ προέρχονται από την κλασική αρχαιότητα, η Ελληνική Αναγέννηση επικεντρώνεται στον απλό και δημοκρατικό σχεδιασμό των ελληνικών ναών, ενώ η Ρωμαϊκή Κλασική Αναγέννηση εμπνέεται από τα πιο περίτεχνα και μεγαλοπρεπή στοιχεία της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής.

Βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής

Εξωτερικά χαρακτηριστικά

• Πρόσοψη σε στυλ ελληνικού ναού με τολμηρές στρογγυλές, τετράγωνες ή ακόμα και οκταγωνικές κολόνες από ξύλο ή στόκο
• Βαμμένες λευκές κολόνες για να μιμηθούν το μάρμαρο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ελλάδα
• Κτίριο που είναι επιχρισμένο με ξύλο, στόκο, τούβλο ή brownstone
• Δωρικές, ιωνικές ή κορινθιακές λεπτομέρειες
• Ήπια κεκλιμένες στέγες με πρόσοψη αετώματος
• Περίτεχνα περιβλήματα θυρών
• Εγκόλπια ανάμεσα στην οροφή και τις κολώνες
• Παραστάδες
• Είσοδοι με μπροστινή βεράντα ή σκεπαστή στοά
• Μούφες
• Γείσα

Εσωτερικά χαρακτηριστικά

• Απλές, αρκετά ανοιχτές διατάξεις
• Ευγενικές αναλογίες
• Ψηλά παράθυρα και πόρτες του ορόφου του σαλονιού
• Περίτεχνα γύψινα ταβάνια
• Απλοί γύψινοι τοίχοι
• Δάπεδα με φαρδιά σανίδα
• Περίτεχνα ταβάνια οροφής συχνά κατασκευασμένα από ανοιχτό γκρι ή πιο ακριβό μαύρο και χρυσό μάρμαρο

Ιστορία της ελληνικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής

Βρετανός αρχιτέκτονας James “Athenian” Stuart εισήγαγε την ελληνική αναβίωση στη Βρετανία. Εντυπωσιασμένος από την κλασική ομορφιά της αρχιτεκτονικής που ανακάλυψε σε ένα ταξίδι του 1751 στην Ελλάδα, ο Stuart κατέγραψε τις ανακαλύψεις του στο Antiquities of Athens το 1762, το πρώτο βιβλίο αναφοράς στον κόσμο που περιγράφει λεπτομερώς την κλασική ελληνική αρχιτεκτονική. Αν και πέθανε πριν γίνει μια ολοκληρωμένη τάση στην Αγγλία και την Ευρώπη στις δεκαετίες του 1820 και του 30, ο Stuart πιστώνεται ευρέως ότι συνέβαλε στη διάδοση του στυλ της ελληνικής αναβίωσης εκτός της χώρας προέλευσής του.

Αλλά ήταν στην Αμερική που η Ελληνική Αναγέννηση θα άνθιζε πλήρως. Ως νέα δημοκρατία, οι Αμερικανοί του 19ου αιώνα εμπνεύστηκαν από τη γενέτειρα της δημοκρατίας, τον ελληνικό πόλεμο της ανεξαρτησίας (1821-1832), και από τον ελληνικό πολιτισμό, την τέχνη και τη φιλοσοφία. Άρχισαν να απορρίπτουν το ομοσπονδιακό στυλ με τις βρετανικές επιρροές του και αναζήτησαν ένα αμερικανικό στυλ με γνήσιες δημοκρατικές ρίζες.

Με μούσα την αρχαία Ελλάδα, όλα τα αρχαία έγιναν και πάλι καινούργια, καθώς η Ελληνική Αναγέννηση έγινε κυρίαρχο εθνικό στυλ σε όλη τη χώρα, αφήνοντας στο πέρασμά της τα πάντα, από κτίρια πολιτειακού καπιτωλίου, τράπεζες, εκκλησίες της Νέας Αγγλίας, αστικές σειρές κατοικιών, εξοχικές κατοικίες με γκαλερί και σπίτια φυτειών του Νότου.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους το στυλ εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι προγραμματιστές και κατασκευαστές ενεργούσαν ως δικοί τους αρχιτέκτονες ήταν η ύπαρξη βιβλίων αρχιτεκτονικών προτύπων όπως το “The American Builder’s Companion” του Asher Benjamin, το “The Builder’s Assistant” του John Haviland και το “The Beauties of Modern Architecture” του Minard Lafever.

Ελληνική Αναβίωση vs. Ομοσπονδιακό στυλ

Η ομοσπονδιακή αρχιτεκτονική είναι μια αμερικανική παραλλαγή της επηρεασμένης από τη Βρετανία γεωργιανής αρχιτεκτονικής (που πήρε το όνομά της από τους βασιλείς Γεωργίου της αγγλικής ιστορίας), η οποία είναι αναγνωρίσιμη από τη συμμετρία και τα γεωμετρικά της στοιχεία. Τα περισσότερα ομοσπονδιακά σπίτια έχουν τετράγωνο ή ορθογώνιο σχήμα και ύψος δύο ή τριών ορόφων, με τυπικά διακριτική εξωτερική διακόσμηση.

Η αρχιτεκτονική της Ελληνικής Αναβίωσης είναι εμπνευσμένη από τη συμμετρία, την αναλογία, την απλότητα και την κομψότητα των αρχαίων ελληνικών ναών του 5ου αιώνα π.Χ. Χαρακτηρίζεται από στοιχεία όπως οι προσόψεις σε στυλ ελληνικού ναού με τολμηρές στρογγυλές, τετράγωνες ή ακόμη και οκταγωνικές κολώνες από ξύλο ή στόκο, καθώς και οι βαμμένες λευκές κολώνες που μιμούνται το μάρμαρο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ελλάδα.

Ενδιαφέροντα γεγονότα για την ελληνική αναγεννησιακή αρχιτεκτονική

Ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ελληνικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής είναι οι επιβλητικές και εύκολα αναγνωρίσιμες βαμμένες λευκές κολώνες εμπνευσμένες από το λευκό μάρμαρο που χρησιμοποιούνταν στους ναούς της αρχαίας Ελλάδας, όπως ο Παρθενώνας.

Κατά ειρωνεία της τύχης, το λευκό μάρμαρο αυτών των αρχαίων κτιρίων ήταν αρχικά βαμμένο με βασικά χρώματα και δεν έμοιαζε με τις ασβεστωμένες στήλες που κατέγραψε ο Βρετανός αρχιτέκτονας James Stuart στα ταξίδια του στα μέσα του 18ου αιώνα και που ήρθαν να καθορίσουν το στυλ μέχρι σήμερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι κίονες κατασκευάζονται συνήθως από πιο προσιτά υλικά όπως ξύλο ή στόκο και βάφονται λευκές, μερικές φορές με διακοσμητικές τεχνικές ζωγραφικής για να μιμηθούν το μάρμαρο.

Της αρχιτεκτονικής της Ελληνικής Αναβίωσης προηγήθηκε το νεοκλασικό ομοσπονδιακό στυλ, του οποίου ο Λευκός Οίκος (που χτίστηκε το 1792-1800) είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα, με λεπτομέρειες εμπνευσμένες από την κλασική ελληνική ιωνική αρχιτεκτονική. Την Ελληνική Αναγέννηση ακολούθησε ο Ιταλικός ρυθμός, και πολλά μεταβατικά κτίρια αποτελούν ένα συνονθύλευμα κλασικής αναβίωσης που συνδυάζει στοιχεία αυτών των τριών ρυθμών.